اختلالات اضطرابی
![](https://drfarzanehgolkar.com/wp-content/uploads/2025/01/G1135282107-600x600.webp)
DSM-5 اختلالات اضطرابی را به چند نوع مختلف تقسیم میکند. در زیر به مهمترین آنها اشاره شده است:
1. اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder – GAD)
ویژگیها:
• نگرانی بیش از حد و غیرواقعی درباره رویدادها یا فعالیتهای مختلف (کار، تحصیل، سلامت و غیره) که حداقل 6 ماه طول میکشد.
• دشواری در کنترل نگرانی.
• همراهی با سه یا بیشتر از علائم زیر (در کودکان حداقل یک علامت کافی است):
• بیقراری یا احساس «لبه پرتگاه بودن»
• خستگی زودرس
• دشواری در تمرکز یا احساس «خالی شدن ذهن»
• تحریکپذیری
• تنش عضلانی
• اختلال خواب (مشکل در خوابیدن، بیدار شدن مکرر، یا خواب بیکیفیت)
2. اختلال هراس (Panic Disorder)
ویژگیها:
• حملات ناگهانی و مکرر وحشتزدگی (پانیک اتک) که شامل احساس شدید ترس یا ناراحتی است.
• همراهی با چهار یا بیشتر از علائم زیر:
• تپش قلب شدید
• تعریق
• لرزش
• احساس خفگی
• احساس خفگی در گلو
• درد یا ناراحتی در قفسه سینه
• سرگیجه یا حالت ضعف
• احساس گرما یا سرما
• تهوع یا ناراحتی شکمی
• ترس از دست دادن کنترل یا «دیوانه شدن»
• ترس از مرگ
• نگرانی مداوم درباره وقوع حملات آینده یا تغییر رفتار برای اجتناب از آنها.
3. اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder – SAD)
ویژگیها:
• ترس یا اضطراب شدید از موقعیتهای اجتماعی که ممکن است فرد مورد قضاوت دیگران قرار گیرد (مثلاً سخنرانی، غذا خوردن در جمع، یا صحبت کردن).
• اجتناب از موقعیتهای اجتماعی یا تحمل آنها با ناراحتی زیاد.
• ترس باید نامتناسب با موقعیت باشد و حداقل 6 ماه ادامه یابد.
4. فوبیای خاص (Specific Phobia)
ویژگیها:
• ترس یا اضطراب شدید و غیرمنطقی در مورد یک شیء خاص یا موقعیت خاص (مثلاً حیوانات، ارتفاع، خون، یا پرواز).
• مواجهه با شیء یا موقعیت باعث ترس فوری میشود.
• اجتناب از محرک یا تحمل آن با اضطراب شدید.
• ترس باید حداقل 6 ماه طول بکشد.
![](https://drfarzanehgolkar.com/wp-content/uploads/2025/01/AnxietyKids-600x600.jpg)
5. اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder)
ویژگیها:
• ترس یا اضطراب بیش از حد نسبت به جدایی از افراد مهم زندگی (مانند والدین یا شریک زندگی)، که برای 6 ماه (در بزرگسالان) یا 4 هفته (در کودکان) ادامه دارد.
• علائم شامل نگرانی در مورد از دست دادن فرد یا رویدادهای منفی که باعث جدایی میشوند، ترس از تنهایی یا خوابیدن دور از فرد مهم، و کابوسهای مرتبط با جدایی است.
6. آگورافوبیا (Agoraphobia)
ویژگیها:
• ترس یا اضطراب درباره دو یا بیشتر از موقعیتهای زیر:
• استفاده از حملونقل عمومی
• بودن در فضاهای باز
• بودن در مکانهای بسته
• در صف ایستادن یا بودن در جمعیت
• تنها بودن خارج از خانه
• اجتناب از این موقعیتها یا تحمل آنها با اضطراب زیاد، به دلیل ترس از ناتوانی در فرار یا دریافت کمک در صورت بروز حمله پانیک یا علائم دیگر.
تشخیص و ویژگیهای کلی
• مدت زمان علائم: معمولاً باید حداقل 6 ماه ادامه داشته باشند.
• اختلال در عملکرد: اضطراب باید باعث اختلال قابل توجه در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزههای مهم زندگی شود.
• رد سایر علل: علائم نباید ناشی از اثرات فیزیولوژیکی یک بیماری جسمی، دارو، یا اختلال روانی دیگر باشد.
تشخیص نهایی این اختلالات باید توسط متخصص روانشناسی یا روانپزشکی انجام شود و ممکن است از ابزارهای ارزیابی استاندارد برای این کار استفاده شود