تشخیص و درمان اختلال یادگیری (LD) در کودکان
اختلال یادگیری (Learning Disabilities یا به اختصار LD) نوعی اختلال عصبی-رشدی است که توانایی کودک در خواندن، نوشتن، محاسبات ریاضی یا درک مطالب را تحت تأثیر قرار میدهد. این مشکل به هیچ عنوان به هوش کودک مربوط نیست، بلکه شیوهی پردازش اطلاعات در مغز متفاوت است.
شناسایی و مداخله به موقع میتواند به کودکان کمک کند تا با استفاده از روشهای آموزشی مناسب، به موفقیت تحصیلی و رشد فردی دست پیدا کنند.
علائم رایج اختلال یادگیری در کودکان
مشکل در یادگیری حروف و اعداد
دشواری در خواندن روان یا درک مطلب
اشتباهات زیاد در املا یا ریاضی
کندی در انجام تکالیف مدرسه
ضعف در حافظه کوتاهمدت یا سازماندهی مطالب
افت اعتماد به نفس و بیعلاقگی به مدرسه

1. اختلال در خواندن (دیسلکسیا – Dyslexia)
مشکل در شناسایی کلمات نوشته شده
کندی در خواندن و ضعف در درک مطلب
اشتباه در ترکیب یا تلفظ کلمات
معکوس نوشتن حروف یا کلمات (مثل b و d)
2. اختلال در نوشتن (دیسگرافیا – Dysgraphia)
دستخط ناخوانا یا نامنظم
مشکل در املا و نگارش
ناتوانی در سازماندهی افکار در نوشتار
دشواری در کپی کردن از روی تخته یا کتاب
3. اختلال در ریاضیات (دیسکلکولیا – Dyscalculia)
مشکل در درک مفاهیم عددی و محاسبات پایه
دشواری در ترتیب اعداد یا حل مسائل ساده
ضعف در تشخیص الگوها و روابط عددی
اشتباه در عملیات ریاضی مثل جمع، تفریق، ضرب و تقسیم
4. اختلال در مهارتهای زبان شفاهی (SPLD – Specific Language Impairment)
تأخیر در یادگیری کلمات جدید
مشکل در جملهسازی و دستور زبان
ضعف در درک یا بیان مفاهیم پیچیده
سختی در دنبال کردن مکالمات یا دستورالعملهای چندمرحلهای
5. اختلال در مهارتهای حرکتی (Dyspraxia یا اختلال در مهارتهای حرکتی رشدی)
مشکل در هماهنگی حرکات ظریف (مثل نوشتن، بستن دکمهها)
کندی در انجام کارهای روزمرهی حرکتی
گاهی همراه با مشکلات در مهارتهای کلامی و اجتماعی
6. اختلال پردازش شنوایی یا دیداری
دشواری در تفسیر اطلاعات شنیداری یا دیداری
ممکن است کودک صداها را به درستی بشنود ولی در درک آن مشکل داشته باشد
اشتباه در تشخیص تفاوتهای ظریف بین کلمات یا تصاویر

خدمات دکتر فرزانه گلکار در زمینه اختلال یادگیری
دکتر فرزانه گلکار به عنوان روانشناس تخصصی کودک با تجربهای ارزشمند در زمینه اختلالات یادگیری، خدمات زیر را ارائه میدهد:
ارزیابی جامع اختلال یادگیری با استفاده از آزمونهای استاندارد
تشخیص دقیق نوع اختلال (خواندن، نوشتن، ریاضیات یا ترکیبی)
برنامهریزی درمانی فردی متناسب با نیازهای هر کودک
مشاوره با والدین و مدارس برای حمایت آموزشی بهتر
کارگاههای مهارتآموزی برای تقویت حافظه، توجه و استدلال کودک
اهمیت تشخیص به موقع اختلال یادگیری
هرچه اختلال یادگیری زودتر تشخیص داده شود، کودک فرصت بیشتری برای جبران نقاط ضعف خود خواهد داشت. عدم توجه به این مشکل ممکن است باعث افت شدید تحصیلی، مشکلات هیجانی و کاهش عزتنفس در آینده شود.

✅ اقدامات بهترین روانشناس کودک برای درمان اختلالات یادگیری:
1. تشخیص دقیق اختلال یادگیری
ارزیابی کامل: ابتدا باید کودک از نظر شناختی، رفتاری و تحصیلی ارزیابی شود. روانشناس با استفاده از آزمونهای استاندارد مثل آزمون هوش وکسلر (WISC)، آزمونهای خواندن و نوشتن و سایر ابزارهای تخصصی، تشخیص دقیق از نوع اختلال یادگیری (دیسلکسی، دیسگرافیا، دیسکلکولیا و …) را انجام میدهد.
تشخیصهای تکمیلی: ممکن است نیاز باشد تا بررسیهای بیشتر مانند ارزیابی شنوایی یا بینایی نیز انجام شود، چرا که مشکلات حسی میتوانند در یادگیری تأثیرگذار باشند.
2. شناسایی علل و پیشینه اختلال
بررسی تاریخچه تحصیلی کودک، ارزیابی مشکلات پیشین مانند اضطراب، مشکلات رفتاری یا مشکلات اجتماعی که میتواند در یادگیری تأثیرگذار باشد.
ارزیابی وضعیت خانوادگی و محیط خانه که ممکن است باعث تشدید یا بهبود اختلال یادگیری شده باشد.
3. برنامهریزی درمانی و آموزشی فردی
طراحی برنامه آموزشی شخصیسازی شده: بعد از تشخیص دقیق، روانشناس برنامهای برای درمان و مداخلات آموزشی فردی طراحی میکند. این برنامه شامل روشهای خاص برای تقویت مهارتهای خواندن، نوشتن و ریاضیات است.
استفاده از شیوههای آموزشی ویژه: برای مثال، استفاده از روشهای مبتنی بر بازی یا آموزش چندحسی (مثل تدریس با استفاده از تصاویر، صداها، لمس و حرکت) برای کمک به یادگیری بهتر.
4. مداخلات شناختی و رفتاری
درمان شناختی-رفتاری (CBT): روانشناس ممکن است از CBT برای کمک به کودک در مدیریت اضطراب و استرس ناشی از اختلال یادگیری استفاده کند. این درمان به کودک کمک میکند تا به طور مثبت و منطقی با چالشهای تحصیلی خود روبرو شود.
آموزش مهارتهای خودتنظیمی: کمک به کودک در مدیریت زمان، تمرکز، سازماندهی کارها و تنظیم احساسات خود به منظور بهبود عملکرد تحصیلی.
5. حمایت از والدین و معلمان
آموزش والدین: والدین نقش بسیار مهمی در درمان اختلالات یادگیری دارند. روانشناس باید به والدین آموزش دهد چگونه با کودک خود در خانه و محیطهای آموزشی کار کنند.
همکاری با معلمان: روانشناس باید با معلمان کودک همکاری کند تا در محیط مدرسه نیز استراتژیهای مناسب برای کمک به کودک پیادهسازی شود. این ممکن است شامل تغییرات در روشهای تدریس یا محیط کلاس باشد.
6. آموزش مهارتهای اجتماعی و هیجانی
بسیاری از کودکان با اختلال یادگیری، مشکلات اجتماعی و هیجانی نیز دارند. بهترین روانشناس کودک باید به این بخشها نیز توجه داشته باشد و مهارتهای اجتماعی و ارتباطی کودک را تقویت کند.
تقویت اعتماد به نفس: کمک به کودک در ایجاد احساس توانمندی و اعتماد به نفس از طریق موفقیتهای کوچک در یادگیری.
7. پیگیری و ارزیابی مستمر
درمان اختلالات یادگیری فرآیندی بلندمدت است. روانشناس باید جلسات پیگیری منظم داشته باشد تا روند پیشرفت کودک را ارزیابی کرده و برنامه درمانی را طبق نیازهای جدید او تغییر دهد.